Article

Wat willen de critici bereiken met het einde van Good Move?

Gideon Boie


2/07/2024, De Standaard

Een beroemde scène in de filmgeschiedenis is de toespraak van Ade­noid Hynkel uit The great dictator, een film van Charles Chaplin uit 1940. Dictator Hynkel (gespeeld door Chaplin ) spreekt de menigte toe op iets wat lijkt op een massabijeenkomst ten tijde van nazi-Duitsland. De toespraak is volstrekt onzinnig en toch zijn enkele voortdurend terugkerende trefwoorden – Mädchen! Sauerkraut! Juten! Hunden! Strafen! – genoeg om de menigte in extase te brengen. De dictator kan het woord ‘Juten’ zelfs niet uitspreken zonder een spastische beweging te maken.

De heisa over het Brusselse mobiliteitsplan Good Move doet denken aan die hilarische scène – uiteraard los van de dictatoriale en antisemitische dimensie. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez herhaalt voortdurend de metafoor om Good Move “ter aarde te bestellen”. De uitspraak is alleen helder als je ze beschouwt als een losstaande woordgroep. En wat te denken van het schimpen op de elitaire bobo’s: “De bobo’s […] willen de planeet redden, maar ze willen wel hun salariswagen houden”, zei Bouchez onlangs in La Libre. Ik troost me met de gedachte dat de voorzitter die uitspraak wellicht zelf niet begrijpt. En wat met de “bevrijding van het vaderland” en de “echte mensen”?

Ideologie functioneert door loutere herhaling van enkele trefwoorden, ongeacht betekenis en samenhang, stelde filosoof Slavoj Zizek naar aanleiding van Chaplins film. Het gaat dan niet alleen om de verblinding van de menigte, maar ook om het partijkader. De figuranten die Hynkel op het podium omringen, kijken erg bezorgd, draaien zelfs met de ogen, maar klappen ondertussen wel gedwee in de handen. Het is opvallend dat David Leisterh, formateur in Brussel, de woorden van zijn voorzitter steevast verzacht. “Misschien zijn er elementen van Good Move die nuttig zijn”, zei hij aan Bruzz. “Zoals het openbaar vervoer ontwikkelen en afgescheiden fietspaden aanleggen.”

Blauwe blauwdruk

De stoere staal over het einde van Good Move moet een schrijnend gebrek aan visie op mobiliteit verhullen. Na de verkiezingen klonk het dat de MR de blauwdruk toont voor een nieuwe liberale agenda van de zieltogende Open VLD – maar dat gaat dan toch niet op voor haar visie op stadsontwikkeling. Op dat vlak lijkt de voorzitter van Franstalige liberalen nog lang niet liberaal genoeg. Een terugkeer naar het laissez-faire van de autozieke jaren 70 en 80 kun je moeilijk liberaal noemen. De files vandaag zijn juist het gevolg van de politieke akkoordjes en de gebrekkige samenwerking tussen de regionale en de lokale overheden in die tijden van verbrusseling.

Formuleer eens een liberaal mobiliteitsbeleid, alstublieft. De uitdaging voor de Europese hoofdstad ligt in het versterken van de internationale concurrentiepositie en het vestigingsklimaat. Vlotte verkeersstromen hebben geen waarde op zich, maar zijn goed voor de handel, de sociale cohesie, activatie en opleiding, een toegankelijke huisvesting, enzovoort. Het minste wat je mag verwachten van een liberale partij, is een geïntegreerde aanpak van al die kwesties, ten dienste van de welvaart. Integratie van maatschappelijke uitdagingen betekent ook samenwerking tussen overheidsdiensten – bestuurlijke efficiëntie, weet je wel. Het mobiliteitsplan afstemmen op wijkcontracten is dus een evident voorstel van Annekatrien Verdickt en Abdelmajid Boulaioun (DS 21 juni).

Het aloude compromis

En toch mogen we niet alle pijlen richten op Bouchez. Zijn verwijt van ecodictatuur (of bionademaffia) aan het adres van de roodgroene regering was minstens even karikaturaal als de film van Chaplin, want de politieke logica was steevast die van het aloude compromis, zelfs in de gemeenten waar de progressieve partijen aan zet waren. Zo kun je vandaag in Schaarbeek genieten van een aantal halve verkeersluwe straten en verkeersfilters, zonder dat de gewonnen publieke ruimte een nieuwe invulling kreeg.

De heisa over Good Move was van meet af aan nogal hysterisch van aard. Ideologische helderheid viel nergens te bespeuren. Liberalen, christendemocraten en communisten beklommen samen de barricaden. Maar de concrete ingrepen voor autoluwe woonwijken bleven al bij al beperkt in aantal en aandoenlijk bescheiden in omvang, eerder verwaarloosbaar in het licht van de totale mobiliteitsknoop in Brussel.

Wat willen de critici eigenlijk bereiken met het einde van Good Move? Loopt het verkeer vlotter in de Paviljoenwijk in Schaarbeek sinds de rellen en de onmiddellijke opschorting van de verkeersfilter aldaar? Floreert de lokale economie opnieuw? Wat is de bijdrage aan de werkgelegenheid?

Gideon Boie, “Wat willen de liberale critici eigenlijk bereiken met het einde van Good Move?”, De Standaard, 2 juli 2024, 27.

Tags: Brussels

Categories: Urban planning

Type: Article

Share: