Politieke pyromanen helpen Brussel niet vooruit

In verschillende Brusselse gemeenten brak de afgelopen weken verzet uit tegen Good Move, het gewestelijke mobiliteits­plan. Groepen mannen verstoorden gemeenteraden en braken tijdelijke verkeersinrichtingen af. Vorige week waren de Paviljoenstraat en het Stephensonplein in Schaarbeek aan de beurt. De groepen scandeerden slogans, alsof stedenbouw een voetbalmatch geworden is. ‘We slaan alles kapot! Geef onze wijk terug! De schepen van Mobiliteit Adelheid Byttebier (Groen) is een dictator die het circulatieplan opgedrongen heeft.’ Vuurpijlen en voetzoekers zetten de argumenten kracht bij.

We kunnen verontwaardigd zijn over het mobiliteitshooliganisme, maar wat echt verontrustend is, is het gemak waarmee lokale besturen in Molenbeek, Anderlecht en Jette gehoor geven aan de luidste roepers. Nauwelijks enkele dagen na de start van de testfase van Good Move vonden de ideologische tegenpolen PS, MR, PVDA, VB elkaar in de uitvlucht dat ze goed naar ‘de mensen’ willen luisteren. Wiet Vandaele van de burgerbeweging Heroes for Zero beschreef hier hoe die politieke lafheid het conflict deed escaleren (DS 26 oktober).

Politieke pyromanen gooiden nog wat olie op het vuur. Tijdens de rellen stonden MR-politici trots selfies te trekken met een verkeersbord van een fietsstraat in de hand. Brussels Parlementslid Youssef Handichi (PVDA) tweette ‘aan de zijde te staan van mensen die onderworpen worden aan plannen, zonder overleg en zonder geloofwaardig alternatief’. Collega-parlementslid Latifa­ Aït-Baala (MR) deed er een schepje bovenop: ‘De passage en force van de meerderheid Défi-Ecolo stuit op een ongekend democratisch verzet.’

Regeringspartij PS gaat evenmin vrijuit. ‘Good Move in Schaarbeek is verwijderd. De PS heeft gewonnen’, schreef Mehdi Hassani (PS) op Facebook. Minister-president Rudi Vervoort zinspeelde al in zijn beleidsverklaring op aanpassingen aan het mobiliteitsplan. Daags na de rellen liet hij weten niet koppig te willen doorzetten, nu het circulatieplan spanningen veroorzaakt. Alsof het verkeer in Brussel niet dagelijks tot spanningen leidt. Alleen Philippe Close, de burgemeester van Brussel-stad, toonde de ruggengraat om van de testfase ook echt een test te maken.

Strijd tegen verkeerspaaltjes

Met die politieke context moeten we rekening houden wanneer we verklaringen zoeken voor de hevige strijd tegen verkeerspaaltjes. Tijdens het puinruimen werd al snel gewezen op de sociale en culturele verschillen tussen bevolkingsgroepen. In De Morgen suggereerde Bart Eeckhout zelfs dat het om een soort klassenstrijd zou gaan. Socioloog Rudi Laermans (DS 28 oktober) zit op dezelfde lijn: ‘Men spreekt niet met één stem in wijken met een tendens tot gentrificatie: de witte hoogopgeleide nieuwkomers hebben andere belangen dan de laagopgeleide, gekleurde ingezetenen.’

Nochtans leidde de invoering van het circulatieplan in de Azaleawijk, een gegoede buurt van Schaarbeek, ook tot weerstand. De bewoners trokken alle registers open: ze beweerden dat hun huizen onbereikbaar werden, ze niet waren geïnformeerd, ambulances kostbare tijd verloren en het openbaar vervoer geen alternatief bood. Het klassenverschil lijkt eerder een passe-partout in de verdediging van de auto als heilige koe.

Verwarring zaaien

Met halve waarheden en gefabriceerde onvrede ontkent een bonte coalitie van communisten, boomers, bourgeois, salonsocialisten en stadsbendes de noodzaak van een stedelijke transitie. De eis om te luisteren naar de mensen is de dooddoener. De gezaaide verwarring maakt elke normaal gesprek over mobiliteit en verkeersveiligheid onmogelijk. Als het vervolgens op geweld uitdraait, schreeuwt iedereen ’s anderendaags zijn onschuld uit en krijgt de onderklasse de schuld.

Afgelopen woensdagavond riep burgerbeweging 1030/0 de organisatoren van de protesten én voorstanders van het circulatieplan op om samen te komen op het Stephensonplein. Er werd koffie, thee en fruitsap geschonken. De gesprekken waren niet gemakkelijk, de onwennigheid was groot en er vielen heel wat verwijten te noteren, maar het bleek mogelijk om naar elkaar te luisteren. Opleidingsniveau of afkomst deed er even niet toe, want iedereen begreep goed dat ze in dezelfde wereld leven en met dezelfde uitdagingen kampen.

Politieke moed betekent zoeken naar een gedeelde toekomst, niet weglopen van een brandje dat je zelf gestookt hebt.