Article
Een wereldstad benut haar creatief kapitaal
BAVO
31/08/2008, DCR
Toespraak van de Rijksadviseurs voor de Creatieve Schaalsprong Rotterdam en omstreken in het kader van Rondom, 31 januari 2008: ‘Een wereldstad benut haar creatief kapitaal’
N.B.: Alleen het gesproken woord geldt.
Dames en heren,
Met goedkeuren zijn we op de hoogte gesteld van het vaste voornemen van Den Haag om zich op de kaart te zetten ‘Wereldstad aan zee’ (Structuurvisie Den Haag 2020).
Hierin speelt de culturele sector een belangrijke rol – wat ons betreft is deze rol nog niet genoeg.
De twijfelende manier waarop Den Haag de kaart trekt van creativiteit doet op ons kabinet enige ongerustheid ontstaan.
Dames en heren, vanuit onze hoedanigheid van Rijksadviseurs kunnen we u meegeven dat op dit aspect dringend een doorstart nodig is. Als Den Haag hier in gebreke blijft, kan ze haar droom te fungeren als wereldstad beter vandaag opbergen.
Immers, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht… zijn druk in de weer. Om nog maar te zwijgen over steden op het schaalniveau waar Den Haag zich aan wil meten: Londen, Dublin, Berlijn, Brussel en Parijs. Deze steden aarzelen niet om hun creatief kapitaal af te tappen en zo hun toekomst als Wereldstad te verzekeren.
Den Haag kan en mag niet achterblijven.
In het licht van deze broodnodige doorstart doen we een oproep naar de verzamelde culturele elite van Den Haag om niet langer passief af te wachten.
Het is pijnlijk doch begrijpelijk dat een gemeentelijke overheid zich vastloopt in haar eindeloze vragen omtrent het hoe, waar en wanneer haar doorstart als wereldstad zal plaatsgrijpen.
We geloven dat enkel de culturele sector de vrome ambitie van de Haagse overheid lijf en bloed kan geven.
De culturele sector is aan zet!
In het volgende sommen we een zevental aanbevelingen op die de creatieve sector in acht dient te nemen:
1) Spreek niet langer over cultuur, maar over creatief kapitaal.
Het is duidelijk dat creatieve bedrijvigheid slechts in haar initiële inspiratie van doen heeft met de traditionele kunsthandel. De bepalende slag bestaat erin de relatieve traagheid en het elitaire karakter van dit proces te doorbreken. Hiervoor is een bewustzijn nodig dat elk individu creativiteit heeft die immense meerwaarden voor de samenleving kan genereren.
We leggen de nadruk op het potentiële aspect: creatieve bedrijvigheid biedt pas meerwaarde mits de juiste focus, investering en begeleiding.
Creativiteit is een vorm van menselijk kapitaal dat niet onaangeroerd mag blijven.
2) Wat goed is voor de creatieve klasse, is goed voor ons allemaal.
Als Richard Florida – expert op het vlak van creatieve steden – spreekt over de magische kracht van creativiteit, dan is dit niet als doel op zich, maar in functie van het algemene Goed. Creativiteit verzekert de realisatie van groei in steden waar stagnatie dreigt. Op twee manieren:
– Het creatieve klimaat verscherpt de (inter)nationale concurrentiepositie van een stad. Een wereldstad moet méér in huis hebben dan een aantal succesvolle kantoorparken. Om te scoren moet een stad evenzeer uitblinken in onconventionele leefomgevingen. Een broeierig klimaat waar ruimte is voor de individueel creatieve ondernemer is de doorslaggevende factor.
– Creativiteit draagt ook bij aan de uitbouw van een lokale economie en zo de stad onttrekt aan fluctuaties op de globale markt. De kleine bedrijvigheid van creatieve ondernemers brengt wijken tot leven, brengt bevolkingsgroepen samen, creëert betrokkenheid en werkt aanstekelijk naar passieve burgers.
3) Maximaliseer potentieel van broedplaatsen door aan te knopen met andere netwerken en sectoren.
De creatieve industrie is geen vastomlijnde, autonome sector, maar is een totaal geïntegreerd deel van het dagelijkse leven. Hierdoor is creatieve arbeid niet te vatten in traditionele productieverhoudingen. Net als in het gewone leven geldt dat creatieve arbeid slechts haar meerwaarde genereert in synergie met andere sectoren.
Nodig is dus het opnemen van creatieve bedrijvigheid in een open netwerk waarin sectoren vrij en ongedwongen met elkaar associëren en dissociëren. Het vrije marktmodel is het leidende voorbeeld.
4) Onzekerheid is de bron van elke creativiteit.
Zoals gezegd staat creatieve arbeid haaks op traditionele productieverhoudingen. De experimentele organisatie van de creatieve sector dwingt ons tot een omslag in het denken omtrent bestaanszekerheid. Creatieve arbeid is onmogelijk te kwantificeren volgens de reguliere procedures. We mogen dat ook niet willen. Als geen ander weet de creatieveling dat zekerheid elke inspiratie doodt.
De opdracht voor Den Haag Wereldstad is de uitbouw van creatieve productiemilieu’s waarin ruimte is voor flexibiliteit, onzekerheid, verandering en dynamiek.
5) Geef je idealisme niet op en verbind op innige wijze leven en werk.
De unieke meerwaarde van creatieve arbeid ligt in haar rasechte idealisme. De creatieve sector is één van de laatste maatschappelijke groepen die het niet doen voor het geld, maar omwille van een aangeboren drang tot zelfexpressie. Creativiteit is niet zomaar een symbolisch statuut, een aangeleerde expertise, waarachter de alledaagse, persoonlijke identiteit schuilgaat. De meest creatieve ideeën ontstaan niet ‘op het werk’, maar tijdens de vrijetijdsbesteding, toevallige contacten opgedaan in het nachtleven, in gesprekken met de partner, ja, zelfs het verzorgen van de kinderen.
De creatieve klasse beseft dan ook als geen ander dat het niet gaat om ‘minder werk, meer leven’ maar ‘meer werk, meer leven’.
6) De markt heeft jullie nodig – grijp de opportuniteit.
Niet alleen het stadsmanagement heeft de creatieve industrie hard nodig, ook de markt is vragende partij. De gebruikelijke economie kan echte creativiteit niet opbrengen: het vraagt te hoge voorinvesteringen, het vraagt te langlopende broedfasen en biedt een onzekere return op korte termijn. De flexibele, niet-gecommodificeerde en spontane arbeidsomstandigheden eigen aan de creatieve sector zijn de ideale kweekvijver voor creatief kapitaal. Topbedrijven maken hier graag gebruik van.
Voor de creatieve sector is deze interesse van topbedrijven een buitenkans. Immers, het ontwikkelen van creatieve ideeën vraagt de juiste omkadering. Geïnteresseerde topbedrijven kunnen een helpende hand bieden. Naast de broodnodige kapitaalsinjectie is ook kennis nodig die het creatieve product goed in de markt zet.
7) Wacht niet af: Den Haag Wereldstad rekent op jullie!
Nu weten we als Rijksadviseurs als geen ander dat de creatieve sector zich allesbehalve presenteert als een slaafse, volgzame arbeidskracht. De creatieveling beantwoordt norm noch gebod – en terecht! Onthoud echter dat wij met deze toespraak niets gebieden laat staan gehoorzaamheid afdwingen. Ons advies naar creatieve individuen is vooral te doen wat je zelf graag doet.
Een creatief individu in Den Haag mag niet langer beschaamd zijn om zijn/haar diepe creatieve verlangen te bevredigen. Den Haag biedt haar alle kansen. Topbedrijven kijken niet langer passief toe, maar engageren zich graag.
Tot slot: Den Haag heeft een droom vandaag, een droom om in binnen- en buitenland erkend te worden als wereldstad. Deze droom zal geen ijdele verwachting blijken zolang de markt en overheden weten de creatieve sector te engageren in dit project.
De creatieve klasse in Den Haag heeft met dit nieuwe verbond niets te verliezen behalve haar bestaan als onmachtige kunstenaar in een afgesloten atelier.
We zijn ervan overtuigd dat alle betrokken partijen – ook de creatieve sector – hun verantwoordelijkheid zullen nemen in de jacht op de eretitel van wereldstad.
Wat de toekomst ook mag brengen, vanuit de positie als Rijksadviseur zullen we de ontwikkelingen op de voet volgen.
Voor vandaag wensen we u vruchtbare contacten,
Met hartelijke groet,
Gideon Boie,
Matthias Pauwels,
de Rijksadviseurs voor de Creatieve Schaalsprong Rotterdam en omstreken
Categories: Art
Type: Article