Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.

Healing environment voor kleuters en ouders - Kinderpsychiatrisch Centrum in Genk door osar architects en Landinzicht landschapsarchitecten
project: OPPOSITIONAL ARCHITECTURE
date: 06/09/2016
author: BAVO
source: De Architect
status: article
Het Kinderpsychiatrisch Centrum Genk (kpc) haalt alles uit de kast om een zorgomgeving te creëren op maat van kleuters en peuters. Architectenbureau osar vervangt de gebruikelijke ziekenhuissfeer door een vrolijke binnenhuisinrichting die niet zou misstaan als toonzaal voor Vitra-designproducten. Kleurrijk meubilair zorgt voor afwisseling tussen de lichte materialen als glas, hout en beton. Grote glasoppervlakken zorgen voor een zicht op de bosrijke omgeving – af en toe prettig verstoord door kunstinterventies van Ann Veronica Janssens.
Opvallend zijn ook naambordjes en richtingaanwijzers die op een speelse manier de kinderen wegwijs maken door het centrum. Een ander markant verschil met het traditionele ziekenhuis ligt in de organisatie van kinderpsychiatrie binnen een zelfstandig gebouw op campus Sint-Jan van Ziekenhuis Oost-Limburg (zol) te Genk. Dat is een groot verschil met de oude locatie in de kelders van het algemene ziekenhuis. Vier ziekenhuizen uit de regio combineerden middelen voor een gespecialiseerd kinderpsychiatrisch centrum met plaats voor vijftien grote kinderen, elf kleine kinderen en een spoedopname. Kinderpsychiatrie vormt hiermee een organische eenheid met eigen onthaalsfunctie. De voordeur is goed zichtbaar gesitueerd op niveau +1. Een pad kronkelt over het dak naar de entree. Van hieruit leidt een open trap naar de verzonken leefgroepen en tuinen. De leefgroepen liggen in een waaiervormige schikking met achtereenvolgens: peuters, kleuters, lagereschoolleeftijd, jongeren en dagopvang, therapievleugel en een vleugel met sporthal. De centrale ruimte schept een overzicht op de verschillende leefgroepen en concentreert alle bewegingen door één punt.
De leefgroepen combineren verblijf en therapie. Schuifwanden zorgen voor flexibele opdeling van de eenheid. Nagenoeg alle activiteiten worden binnen de leefgroep georganiseerd: zowel residentiële zorg (eten en slapen) als therapie en scholing en in principe ook bezoek – al blijkt dat laatste praktisch onhaalbaar. De nabijheid van de kamers bij de leefruimte is een belangrijke disciplinaire techniek, omdat het gemakkelijk is om kinderen bij ongewenst gedrag naar de kamer te sturen. In omgekeerde richting wordt het kind gestimuleerd om zelf terug te keren naar de leefgroep en opnieuw deel te nemen aan de activiteiten. De leefeenheid functioneert dan ook als een laboratorium waar psychiaters, psychologen en therapeuten aan de slag gaan met het gedrag van kinderen. Kleine verpleegposten met blind glas maken observatie mogelijk. Het gebrek aan verpleegposten met daglicht stimuleert begeleiders om tussen de kinderen plaats te nemen. Het gebrek aan discrete vergader- en werkruimten voor personeel wordt gecompenseerd met een riante werkvloer naast de entree. Op die manier zijn de gebruikelijke vissenkommen in bevreemdende ziekenhuisgangen verleden tijd.
Tussen de leefeenheden zijn zes omsloten binnentuinen aangelegd – ontworpen door Landinzicht. De ovale, bladvormige tuinen zijn begrensd door hoge keermuren. In de verdiepte tuin wordt het kind afgeschermd van inkijk én is het veilig voor ontsnappingsgevaar. De tuinen zijn plaats van ontspanning, maar blijven deel van het therapeutisch milieu en dus in de eerste plaats observatie-eenheden. Opvallend is dat de unieke ligging in het Nationaal Park Hoge Kempen niet wordt benut voor bosactiviteiten.
De kleine kosmos van het kpc wordt benadrukt door de onwezenlijke locatie. Het kinderpsychiatrisch centrum werd gebouwd op de parkeerplaats van het Ziekenhuis Oost-Limburg campus Sint-Jan te Genk. De zorgcampus ligt geïsoleerd in de rand van het Nationaal Park Hoge Kempen en is typisch onderdeel van het suburbane nederzettingenpatroon in Genk.
De locatiekeuze biedt het zakelijke voordeel te kunnen aanleunen bij een algemeen ziekenhuis. Logistieke ondersteuning vanuit het ziekenhuis maakte extra middelen vrij die geïnvesteerd werden in de infrastructuur en het verbeteren van de personeelsratio (44 fte voor 27 kinderen). De locatiekeuze was ook belangrijk om kinderpsychiatrie zichtbaar aanwezig te stellen in de context van een somatische dienstverlening. Voorheen lag de kinderpsychiatrische afdeling verborgen ergens in de kelders van het algemeen ziekenhuis – alsof de huisvesting het taboe bevestigde. De nieuwe locatie presenteert de kinderpsychiatrie als een normale activiteit, toegankelijk voor iedereen. Dit brengt ons terug bij het begin van het verhaal. Ook de architecturale kwaliteit wil kinderpsychiatrie een zo normaal mogelijke aanblik geven. De vraag is voor wie de fancy inrichting eigenlijk bedoeld is? Kleuters en peuters zijn zich weinig bewust van het designmeubilair en de artistieke ingrepen, bovendien is het wat problematisch om kinderen op te vangen in een comfortniveau dat weinig aansluit op de huiselijke omgeving. De belangrijkste functie van de architecturale kwaliteit lijkt het geruststellen van de ouders. Hoewel de opname gereserveerd is voor kinderen, ligt de uitdaging in het betrekken van de (bezorgde) ouders in de behandeling van het kind.
Gepubliceerd in De Architect, volume 47, nummer 7