05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
Variaties op een monumentale buitenruimte
Het Sint-Jozefgebouw van PC Caritas krijgt onverwacht een tweede leven als monumentale buitenruimte. De Smet Vermeulen Architecten, Architecten De Vylder Vinck Taillieu en noAarchitecten werden in een beperkte aanbesteding gevraagd een voorstel te doen. In dit artikel focussen we op de nieuwe ontwerpkennis die de drie schetsontwerpen opleveren in de relatie tussen ruimte en zorg.
Projectdefinitie
De voorgeschiedenis is opmerkelijk (zie Psyche 27/1, maart 2015). Het statige Sint-Jozefgebouw in het hart van de campus werd gesloopt. Ondertussen werd binnen werkgroepen van artsen, directie, bestuur, personeel én patiënten een visie ontwikkeld rond het Psychiatrisch Centrum van de Toekomst. Heel wat ideeën die geformuleerd werden binnen werkgroepen bleken echter prima te rijmen in het bestaande gebouw.
Geholpen door vertraging ten gevolge van asbestverwijdering werd de moedige beslissing genomen om Sint-Jozef alsnog te redden van de sloop. De projectdefinitie vormde een collage van verlangens. Zo werd Sint-Jozef omschreven als een monumentale buitenruimte die dienst doet als centrale ontmoetingsplek, een rambla om te kuieren, een plek om te schuilen, een plaats om uit te kijken, een wensmuur, een tussenruimte, een zithoek om een sigaret te roken en wat nog allemaal meer. De verwachting is dat een ruimte zonder specifiek therapeutisch nut niettemin een therapeutisch effect heeft op het welzijn van de patiënt. Maar evengoed op de werkgeest van het personeel of de goesting van familie en vrienden om patiënten te bezoeken. De participatie van artsen, directie, personeel én patiënten heeft hiermee een eigenzinnige innovatieve betekenis gegeven aan het holle en vaak misbruikte modewoord healing environment.
Het gebouw kreeg uiteindelijk de naam Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein – kortweg: Jozef. Hieronder beschrijven we hoe de drie ontwerpschetsen vanuit de ongewone projectdefinitie elk op een eigen manier een bijzondere brug slaan tussen ruimte en zorg.
Voorstel De Smet Vermeulen Architecten
Het voorstel van De Smet Vermeulen Architecten wil het beeld van hoop laten primeren op verval. De opzettelijke enscenering van een ruïne wordt vermeden door de helft van de westvleugel om te bouwen tot een gesloten, vrijstaande villa met mansardedak. De loggia in het centrale gedeelte van het gebouw wordt omgebouwd tot pergola naast een herinneringsvijver waarin motieven van het oorspronkelijke gebouw verwerkt wordt. De oostvleugel dient als fundament voor een serre die opgevat wordt als workshopruimte.
Een tweede inzet is het ombouwen van Sint-Jozef tot een verkleinde wereld met duidelijk afgelijnde en geprogrammeerde entiteiten. Het voorstel volgt de driedeling gevraagd in de projectdefinitie, maar wijkt af bij de suggestie van programmatische invulling. De westelijke vleugel wordt omgevormd tot een vrijstaande villa met een tuinschuur en kunstatelier voor een artist in residence. Patiënten krijgen toegang tot de villa met een sleutelplan.
Het nieuwe Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein wordt opgevat als een gebouw in de coulissen van het psychiatrisch centrum. Het gebouw moet een mysterieus woningcomplex vormen dat voor een stuk ook los staat van het drukke ziekenhuisprogramma dat haar omringt. Enkele lijnen worden vanuit het ontmoetingsplein doorgetrokken over de campus richting restaurant. In deze zone wordt een moerassige zone gesuggereerd die past binnen de bestaande padenstructuur.
Voorstel Architecten De Vylder Vinck Taillieu
Het voorstel van aDVVT behoudt Sint Jozef in de actuele status van afbraak en sporen van vernieling. De vraag naar een plein wordt geïnterpreteerd als een vraag naar een ruimte voor verlangens. Sint-Jozef wordt open gesteld als een complexe leegte met variërende mate van toegankelijkheid, licht, doorzicht, geslotenheid, natuur, collectiviteit, etc. De bedoeling is om een overschot aan ruimte te voorzien dat kan toegeëigend worden door eender wie.
De toegankelijkheid van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein wordt vergroot door de veranda aan de voorgevel te spiegelen aan de achterzijde. Hierdoor krijgt het gebouw een 360°-uitzicht en toegankelijkheid. De begane grond wordt uitgewerkt als een netwerk van omsloten buitenruimten met geperforeerde scheidingswanden. Op de eerste en tweede verdiepingen worden kamers met diverse ruimte-belevingen afgebakend en vloeren hier en daar uitgesneden.
De algemene inzet is om het aftakelingsproces van Sint-Jozef zo lang mogelijk uit te stellen en geen onomkeerbare ingrepen te verrichten die een hypotheek leggen op de toekomst van het gebouw. Indien gewenst kan het gebouw Jozef in de toekomst een nieuwe invulling krijgen. Het complex is hiermee aanpasbaar naargelang de veranderende noden en verlangens in het psychiatrisch centrum.
Voorstel noAarchitecten
Het voorstel van noAarchitecten presenteert Jozef als een folly in het hart van de psychiatrische campus. De twee dwarse vleugels van Sint-Jozef worden behouden samen met voor- en achtergevel van het middendeel. De kern van het gebouw wordt omgevormd tot omsloten tuin met hoogstammige begroeiing. De voor- en achtergevel worden gedeeltelijk gerenoveerd met vensteropeningen zonder glas en een grillig afgebrokkelde kroonlijst.
De bedoeling is hiermee een andere, mentale ruimte te voorzien waar patiënten zich kunnen afzonderen. In de dwarse delen worden diverse kamers voorzien, zoals een pianoruimte, zitruimte en dergelijke meer. De arcadische tuin combineert hoogstammige bomen met ruimte voor een kruiden-en belevingstuin. De hangbrug verbindt de beide dwarsvleugels en schept een uitzicht boven de kruinen van de bomen.
In het voorstel worden de gemeenschappelijke activiteiten georganiseerd op het open grasveld rond Sint-Jozef en in de omliggende gebouwen. Hiermee neemt het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein een centrale functie in binnen de campus en gaat het nog meer dan voorheen functioneren als oriëntatiepunt. In het historische grondplan merken de architecten op dat de paviljoenen asymmetrisch geschikt staan en zo een curieus, gelaagd decor vormen dat uitnodigt voor wandelingen.
References
Gepubliceerd in Psyche, jaargang 28 (2), een uitgave van VVGG.
