05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
Wat gebeurt er op de kamer?
Ontwikkeling naar ambulante zorg en mobiele teams neemt niet weg dat het psychiatrisch centrum van de toekomst een residentiële functie blijft behouden. In deze context besloot PC Caritas om kamers uit te rusten met private douche, televisie en wifi. Hiermee speelt ze in op de vraag naar ruimte voor individualiteit en comfort in de verblijfseenheden.
De update aan de moderne tijd is noodzakelijk, maar gaat helaas voorbij aan de vormgeving van de kamer. Het landschap van de geestelijke gezondheidszorg blijft herinneren aan datgene wat wij kennen als een ziekenhuis. Nochtans zorgt de typische ziekenhuisarchitectuur ervoor dat nogal wat psychiatrische patiënten opschrikken bij opname.
Jan Hendrik van den Berg beschreef reeds in de jaren 1950 de bevreemdende werking van het ziekbed. Het ziekbed stalt het lichaam uit aan de analytische blik van arts en bezorgde blik bezoeker. De horizon van de patiënt valt samen met de bedrand. Het conflict dat een patiënt met zichzelf voert, wordt zo verstrengeld met tal van bijkomende conflicten: een conflict met de omgeving, met het ziekbed en met het eigen lichaam.
Anno 2015 is het mobiele ziekbed niet langer de maat van alle dingen. De eenpersoonskamer vormt nu het elementaire deeltje van het psychiatrisch centrum en schept de nodige ruimte voor individualiteit. Toch blijft de vormgeving van de kamer schatplichtig aan de aloude ziekenhuisrationaliteit. Onveranderlijke kenmerken van de kamer zijn:
• Een rechthoekige ruimte met zichtlijn van deur naar venster
• Een deur die de hele kamer in één draai opent
• Een centrale positie van het bed
• Naast het bed staat één stoel aan een tafel
• Het raam is vast of kantelt gedeeltelijk
• De kamer kent één opening naar de gang
• De kamer ligt geschakeld op een lange gang met uitzicht op de verpleegpost
• …
De individuele kamer ontsnapt niet aan het therapeutisch milieu waar het ingebed ligt. De vele deuren in de gang openen evenzoveel schouwtonelen van de ziekte. Een trias van functies ligt verankerd in de vorm van de kamer:
1. Isolatie van de patiënt in een klinische en rustige omgeving
2. Kenbaar en aanspreekbaar maken van patiënt
3. Verdelen en vergelijkbaar maken van patiënten binnen categorieën
Jan Hendrik van den Berg beschreef enkele gedragsregels die verplegend personeel en bezoekers best in acht nemen om de ziekenhuisopname voor de patiënt zo goed als mogelijk te vermenselijken. De regels klinken vandaag als evidenties, maar waren dat indertijd ongetwijfeld veel minder. Zijn aanbevelingen waren:
1. Men doet gewoon
2. Men neemt de tijd
3. De bezoeker gaat zitten
4. Vergeet niet, dat de zieke ziek is
5. Wen niet te snel aan het ziek zijn van de zieke
6. Toon geen antipathie tegen het zieke lichaam
7. Het is niet juist het gesprek over de ernst van de ziekte uit de weg te gaan
8. Spreek niet met anderen over de ziekte als hij er zelf bij is
De vraag die zich binnen de zoektocht van PC Caritas naar het psychiatrisch centrum van de toekomst stelt is of we op gelijkaardige manier de vorm en betekenis van de kamer kunnen herdenken. De werkgroepen met personeel, artsen, directie én patiënten brachten alvast heel wat architecturale en ruimtelijke voorschriften naar voren. We sommen er enkele op:
1. Een gewone, individuele kamer is geen luxe
2. Laat de deur niet in één draaibeweging de kamer uitstallen
3. Elke kamer biedt méér dan één zitmogelijkheid
4. Plaats het bed niet centraal in de kamer
5. Geef elke kamer meer dan één toegang
6. Een klinische esthetiek is geen goede manier om de tijdelijkheid van de opname te benadrukken
7. Het is niet juist om de esthetiek van het therapielokaal te herhalen in de verblijfskamers
8. Verbind de kamer met diverse ruimten voor ontmoeting en gesprek
9. De kamer is ook een plaats van ontspanning en terugtrekking
10. Vergeet niet dat de kamer ook als eerste strafmaat gebruikt wordt
De lijst is onvolledig en vraagt correctie vanuit specifieke zorgprogramma’s en aanvulling vanuit persoonlijke ervaringen. Ook is aandacht nodig voor de verhouding van de kamer tot het therapeutisch milieu, de ruimere omgeving én de thuissituatie. Het belangrijkste is dat het conflict dat patiënten met zichzelf voeren niet onnodig versterkt wordt vanuit een conflict met de kamer.
References
Artikel gepubliceerd in Psyche, jaargang 27 (3), september 2015, uitgave van VVGG
