Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.

De herbestemming van Genk
51N4E hertekent de Energiegebouwen op de voormalige steenkoolmijn van Winterslag en legt hiermee de basis voor de ontwikkeling van C-Mine, de creatieve groeipool van Genk.
De opening – of beter: heropening – van de Energiegebouwen in Genk gebeurde onder een grote media-aandacht. Ook heel wat notabele heren waren present. De terechte belangstelling getuigt van het symbolische moment dat de vernieuwde Energiegebouwen markeert voor Genk en de zogenaamde ‘reconversie’ van de vergeten provincie Limburg. Sinds de sluiting van de steenkoolmijn van Winterslag in 1988 is koortsachtig gezocht naar een nieuwe invulling van de mijn. Het was een komen en gaan van private en publieke partners en talloze scenario’s werden ontwikkeld – de één al meer realistisch en gepast dan de ander. De uiteindelijke keuze bestond erin de mijn van Winterslag opnieuw leven in te blazen als plaats voor creatieve productie.
Wim Dries, burgemeester van de stad Genk, citeerde bij de feestelijke opening van de Energiegebouwen de Engelse acteur John Cleese: “if you want creative workers, give them time to play.” Het mag dan wel een evidentie zijn, het dient gezegd: creativiteit komt niet één-twee-drie en al helemaal niet onder dwang. Maar creatieve werkers vragen méér dan speeltijd alleen. Wat de creatieve sector minstens even hard nodig heeft, is de ruimte om te spelen – en bij voorkeur een ruimte die stimuleert en prikkelt. Het is pas in een uitdagende omgeving dat de creativiteit van mensen naar boven komt. De Energiegebouwen komen aan dit verlangen tegemoet door de imposante restanten van het rijke mijnverleden te benutten als gepast kader voor de beoogde creatieve activiteiten in Genk.
Het mag dan wel paradoxaal lijken, maar creativiteit moet dus eerst gelokaliseerd worden om het stedelijke gebeuren rondom te dynamiseren. In de eerste plaats is een ruimtelijk kader nodig om diverse menselijke activiteiten met elkaar te clusteren zodat kruisbestuiving mogelijk wordt. Het ontwerp van 51N4E biedt hiertoe het gepaste kader door de diverse creatieve programmaonderdelen (met o.a. cultuurcentrum, tentoonstellingsruimte, designcentrum en feestzaal) zonder hiërarchie in te passen op de oude mijninfrastructuur. Hierdoor ontstaat een creatieve totaalomgeving die afstraalt op de gehele mijnlocatie en zo mogelijkheden biedt voor afgeleide activiteiten. Eerder werden al o.a. een bioscoop en designschool op het mijnterrein ondergebracht, momenteel worden de eerste spaden in de grond gestoken voor een woonontwikkeling en liggen de plannen op stapel voor diverse recreatie.
Tijdens zijn toespraak benadrukte architect Peter Swinnen (51N4E) de generositeit van het ontwerp en vooral ook de overmaat. Deze passen niet alleen in de grootse ambities van Genk – zo merkte Swinnen met een knipoog op. Het is vooral de creatieve industrie die voldoende speelruimte vraagt voor haar eigenzinnige producties. Overmatige ruimte ontneemt het dwingende karakter van een productieplaats en biedt in de plaats een scala van mogelijkheden. Dit element valt op in zowel de grote en kleine theaterzaal waar de gebruikelijke opdeling tussen tribune en toneel ontbreekt. Hierdoor wordt ander gebruik van de zaal gestimuleerd. Zo werd tijdens de feestelijke opening heel toepasselijk alle aanwezigen uitgenodigd om op de toneelvloer het glas te heffen – een bijna blasfemische gebeurtenis die hier niettemin ongestoord plaatsgreep.
Peter Swinnen verbeterde de gastvrouw ook waar nodig. De eigentijdse, architecturale ingrepen zijn niet opvallend, maar wel duidelijk. De twee grote, aluminiumkleurige theaterdozen – met opvallende zonnewering – zijn in tegenstelling tot de voorschriften van het masterplan in de twee oksels van het T-vormige gebouw gepositioneerd. Hierdoor lijken de theaterdozen een natuurlijke aanwas op het gebouwencomplex die de typische compactheid ervan nog wat vergroot. Deze twee locatievreemde elementen worden in het historische complex geïntegreerd door ze te omwikkelen met een betonnen muur in een bruinige kleur die nauw aansluit op de oude baksteenarchitectuur. Deze betonnen muur vormt de contour van een sokkel waarbinnen de verschillende programmaonderdelen in een labyrintisch kluwen zijn samengebracht. In de machinehal is de generositeit tenslotte tot thematiek verheven door de hal leeg aan te bieden als een ruimte om te flaneren te midden van de imposante restanten van het mijnverleden.
Tegelijk zoekt het ontwerp naar een naadloze aansluiting tussen oud en nieuw. Nieuwe aanvullingen worden zorgvuldig opgenomen in de natuurlijke identiteit van de aanwezige mijnarchitectuur. Dit is in de eerste plaats duidelijk in het nieuwe, rechthoekige grondplan die een natuurlijke aangroei lijkt van het oude T-vormige gebouw. De zorg gaat soms zo ver dat interventies bijna onherkenbaar worden, zoals de gekaleide binnenmuren en de extra openingen in wanden en vloeren. Deze directheid creëert een surrealistische sfeer in het gebouw. Zoals de keramische tegelvloer (niveau +1) die van binnen naar buiten loopt en een wandeling mogelijk maakt met zicht op het gebouw en het omliggende mijnterrein. En ook de sculpturale dakkoepels op het terras die een kubistisch antwoord geven op de industriële restanten in de machinehal. Terwijl de twee wenteltrappen met ongelijke aantrede zich voordoen als industriële vondsten.
Maar Peter Swinnen sprak het voorname publiek ook toe als nieuwe Vlaams Bouwmeester. In die rol feliciteerde hij de stad Genk voor de ambitie en gedrevenheid waarmee zij de herbestemming van de mijn in Winterslag tot creatieve groeipool heeft doorgevoerd. In de richting van de Burgemeester vroeg Swinnen dan ook uitdrukkelijk naar méér van dergelijke interventies. In Genk liggen immers nog tal van ontwikkelingsplannen op stapel – zoals de voormalige mijnen van Waterschei en Zwartberg – waarvan de kansen niet onderbenut mogen worden. Met de opdracht voor de Energiegebouwen, zo stelde Swinnen, toont Genk hoe een stad vandaag nog gemaakt kan worden. Een gedreven stadsontwikkeling hoeft niet noodzakelijk haaks te staan op een diep respect voor het verleden.
Het was tenslotte Vlaams Minister-President Kris Peeters die de feestelijke heropening van de Energiegebouwen kracht bijzette met op Confucius geïnspireerde woorden: “Dat een stad valt, is heel gewoon en gebeurt elke dag. Enkel dat een stad rechtstaat na het vallen, maakt een gebeurtenis als vandaag bijzonder.”