05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
De Klare Bron
In Leuven realiseerde het in Londen en Rotterdam gevestigde architectenbureau MaccreanorLavington een nieuwbouw voor basisschool De Klare Bron. In lijn met de pedagogische doelstellingen van de school prikkelt het gebouw de fantasie van de kinderen en zet het aan tot interactie. Het ontwerpproces – georganiseerd binnen de Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester – wordt evenwel gekenmerkt door meer bedenkelijke waarden.
De basisschool De Klare Bron in de Leuvense buitenwijk Heverlee is het nieuwe paradepaardje van de zogenaamde 'inhaaloperatie scholenbouw' die de Vlaamse Overheid in samenwerking met haar private partner Fortis Real Estate onderneemt. Het verouderde schoolbestand in Vlaanderen wordt officieel toegeschreven aan de gewijzigde noden in het hedendaags onderwijs, hoge onderhoudskosten eigen aan oude gebouwen en de flink gestegen energieprijs. In de praktijk blijkt de onderhoudsachterstand minstens evenveel te wijten aan de jarenlange onderfinanciering van het onderwijs. Hoe het ook zij, de beoogde kwaliteitssprong in de schoolinfrastructuur is geen overbodige luxe. De architecturale kwaliteit van deze inhaaloperatie scholenbouw wordt gegarandeerd door per project een beperkte competitie te organiseren tussen een vijftal geïnteresseerde architectenteams – de zogenaamde Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester. MaccreanorLavington kreeg de ontwerpopdracht voor de vernieuwing van het schoolgebouw van De Klare Bron en het herwaarderen van de oude villa op de site.
Als leefschool hanteert het schoolpersoneel een bijzondere, eigen opvatting op vlak van pedagogie en educatie en zet hierbij in op participatie, samenwerking en inspraak. Het ontwerp van MaccreanorLavington biedt alle ruimte voor deze emancipatoire kernwaarden. Het hart van het schoolpaviljoen is een circulatieruimte die, gezien haar rijkelijk ruime afmetingen, ook nuttig is voor diverse groepsactiviteiten. Een flexibele tussenwand opent bovendien de brede gang naar de hoge gemeenschapsruimte (die tevens dienst doet als turnzaal). Lineair gerangschikt langs de gang bevinden zich de zes klaslokalen van de basisschool die eerder nauw bemeten zijn volgens de ‘6 op 9 meter’ regel – een dictaat van de regulerende overheid (het Vlaams Gemeenschapsonderwijs). De ietwat benepen sfeer in de klaslokalen wordt gecompenseerd door schuifwanden die het mogelijk maken dat klasjes twee aan twee bij elkaar gevoegd worden. Een andere compensatie bieden de gevelbrede glaspartijen die grenzen aan de tuintjes die hierdoor als een verlengde van klas functioneren. Op die manier weet MaccreanorLavington de ijzeren 6/9 wet om te buigen in een bijkomend ruimtelijk en zelfs pedagogisch voordeel.
In een zijgang situeerden MaccreanorLavington de drie kleuterklassen die via een gemeenschappelijk balkon uitkijken op een speelplaats aan de achterzijde van het schoolgebouw. Opvallend zijn ook de speelse vensteropeningen in de scheidingswanden die de kleuters hier en daar in staat stellen om onderling visueel contact te leggen. De beslissing om zowel kleuterschool als basisschool en alle andere activiteiten (eetzaal, turnzaal, speelplaatsen) gelijkvloers te organiseren bevordert de overzichtelijkheid en samenhorigheid in de school. De leraarkamer ontsnapt als enige aan deze logica en is onbegrijpelijk – of was het een strategische ontwerpzet? – ingepland in een eenzame zolderruimte. De afzondering van de leerkrachten is in de praktijk echter snel ongedaan gemaakt door de zolderruimte in te richten als het zogenaamde GOK-klasje (gelijke onderwijskansen) voor de bijsturing van kinderen met een allochtone en sociaal zwakke achtergrond. De leraarkamer is terug ondergebracht in de oude villa waarin ook de schooladministratie en keuken is ondergebracht. De eetzaal vormt de verbinding tussen de nieuwbouw en de villa.
De genoemde 6/9 regel is echter niet het enige heilige huisje waarop we in het ontwerp van MaccreanorLavington stoten. Hoewel de Open Oproep een ware vernieuwing van het ontwerpproces in publieke opdrachten voor ogen heeft, is het opvallend dat het schoolpersoneel zelf niet betrokken was bij de keuze van het winnende ontwerpteam. Sterker nog, de directie was niet eens betrokken bij de verdere uitwerking van het winnende ontwerpvoorstel van MaccreanorLavington. Nochtans was hier alle ruimte toe. Anders dan in de klassieke wedstrijdprocedure verbindt de opdrachtgever zich binnen de Open Oproep niet met een winnend ontwerp, maar met een winnend ontwerpteam. Hierdoor ontstaat een handige manoeuvreerruimte om tijdens de uitwerking wijzigingen door te voeren in samenspraak met de betrokken partijen. Opmerkelijk is dat het lerarenkorps van De Klare Bron niet gezien werd als betrokken partij. Het ontwerp van MaccreanorLavington mag dan - gelukkig - wel expliciet inspelen op het specifieke karakter van de leefschool, de schooldirectie werd niet gezien als een stemgerechtigde partij in de keuze van het ontwerpteam en niet betrokken bij de uitwerking van het winnende ontwerp. Het lerarenkorps werd enkel in de aanloop van de projectdefinitie geconsulteerd over hun specifieke noden en verlangens.
De openheid in de ontwerpformule uitgestippeld door de Vlaams Bouwmeester blijkt al met al beperkt. De regie van het ontwerpproces blijft strak in handen van de samenwerkende partijen (overheid, financier, ontwikkelaar, bouwmeester en architect). Er wordt blijkbaar gerekend op de goede wil en het creatieve inlevingsvermogen van de architect om aansluiting te vinden met de wensen en verlangens van het schoolpersoneel – iets wat MaccreanorLavington gelukkig goed heeft aangevoeld. Het blijft niettemin cynisch dat de vlotte participatie en inspraak tussen partijen met uiteenlopende belangen abrupt en als vanouds stopt bij de gebruiker – van het lerarenkorps wordt verwacht dat ze het architecturale geschenk dankbaar en nederig in ontvangst neemt.
Die architecturale bevoogding is in het geval van De Klare Bron extra opvallend. De kinderen leren in deze leefschool immers dat participatie, samenwerking en inspraak elementaire waarden zijn voor de groei naar een volwassen leven. Architecten en de Vlaams Bouwmeester hebben nog net een extra duwtje nodig om hetzelfde emancipatoire gedachtegoed te ontdekken en vanuit deze klare bron bij te dragen aan een volwassen architectuurcultuur in Vlaanderen.
References
Gepubliceerd op ArchiNed: http://www.archined.nl/nieuws/november/de-klare-bron-in-leuven/
Meer info:
http://www.maccreanorlavington.com/
http://www.g-o.be/pps
http://www.vlaamsbouwmeester.be/
