05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
De architect als expert-getuige
De Israëlische architect Eyal Weizman gaf een lezing in de 'Architecture & Power'-reeks die nu loopt op het Berlage Instituut. Op pijnlijke wijze legde hij bloot hoe alle concepten die door architecten de laatste decennia werden gemobiliseerd voor het ondermijnen van de stad, vandaag de dag gekaapt zijn door het militaire apparaat.
Weizman is een controversieel architect. Eerder werden tentoonstellingen van hem geboycot of gecensureerd omdat ze teveel inzicht boden in de interne keuken van de vuile oorlog die Israël voert tegen de Palestijnen. Het meeste werk van Weizman gaat dan ook over de manier waarop de stad niet meer uitsluitend de container is van militaire conflicten, maar een integraal onderdeel is geworden van het wapenarsenaal.
Het meest fascinerende onderwerp van Weizmans lezing betrof de nieuwe vormen van stedelijke oorlogvoering die het Israëlische leger (IDF) ontwikkelde in Balata, een voormalig legerkamp van de Britten. Balata is tot de nok toe gevuld met Palestijnse vluchtelingen. De wijk wordt door de Israëliërs aangemerkt als ‘non-governable’: een zwart gat waar zelfs het zwaarbewapende leger zich niet langer waagt. Met name het fijnmazige en labyrintische netwerk van steegjes stelde het leger voor onoverkomelijk problemen in haar pogingen om de verzetsstructuren in het kamp te breken.
De oplossing voor dit probleem kwam van een generaal die goed bekend was met de poststructuralistische filosofie. Hij kwam op het idee om de buurt op te vatten als een volstrekt massief bouwblok en er – gewapend met een GPS – letterlijk wormgaten door te boren op zoek naar de schuilplaatsen van vermeende terroristen. De militairen sneden door muren heen, door woonkamers, keukens, slaapkamers. Zo konden ze de hevig geboobytrapte steegjes vermijden en de verzetstrijders compleet verrassen.
Weizman liet een aantal kaarten zien waarop hij de kronkelende, driedimensionale wormgaten van het IDF door de buurt had gereconstrueerd. Deze techniek – men spreekt over ‘wandelen door muren’ – heeft het IDF dermate geperfectioneerd dat er zelfs een codesysteem van bewegwijzeringen is aangebracht op de doorboorde muren. Ondertussen zou de helft van de huizen van het kamp minimaal acht van deze wormgaten bevatten. Het resultaat, aldus Weizman, is een volledige subversie van niet alleen de ‘kunst’ van het oorlogvoeren, maar ook van de normale beleving van de stad en haar architectuur. Muren bieden niet langer houvast en bescherming, het gevoel van binnen en buiten wordt op zijn kop gezet, de huiskamer komt midden in het strijdveld te liggen.
Deze strategie van het ‘ontmuren van de muur’ – een term die Weizman ontleent aan Gordon Matta-Clark – was slechts één van de vele subversieve strategieën van de architecturale avant-gardes uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Weizman toont op pijnlijke wijze aan hoe deze strategieën volledig gerecupereerd zijn door het militaire apparaat. Bernard Tschumi’s concept van ‘disjunctie’ (de generaal in kwestie bleek druk bezig met een Israëlische vertaling van ‘Architectuur en disjunctie’), de Situationistische tactiek van ‘détournement’, het concept van de zwerm, niets bleek te subversief om niet toegeëigend en getransformeerd te worden door het leger in doeltreffende instrumenten van macht.
Als Weizmans lezing iets verwezenlijkte, dan was het dus wel een wake-up call voor subversieve architecten. Wat te doen als uitgerekend de hedendaagse militaire orde voorop loopt in het ondermijnen van de stad? De filosofie hierachter werd klaar en duidelijk uitgedrukt door de hierboven genoemde generaal: ‘elke generaal moet een architect zijn, soldaten moeten een denkmethode worden aangeleerd, een perspectief op de ruimte, die dezelfde is als deze van operationele architecten’.
Door het bedroevende gebrek aan kritische vragen tijdens de discussieronde – er mag toch meer worden verwacht van de toekomstige organisatoren van de 3e International Architectuur Biënnale Rotterdam – greep Weizman de kans om nog een paar stevige stellingen aan zijn lezing toe te voegen. We leerden dat een architectuur van verzet enkel kan ontstaan door een grondige studie van de logica’s van de hedendaagse manipulatie van de ruimte. Alleen wanneer we deze doorgronden en eigen maken kunnen we tot een nieuw instrumentarium voor architecturaal verzet komen, aldus Weizman.
Hij waarschuwde evenwel voor de hedendaagse tendens van architecten om bepaalde instrumenten te fetisjeren, bijvoorbeeld om alles wat ‘netwerk’ of ‘zelforganisatie’ is op onproblematische wijze te zien als ‘gewenst’ of ‘subversief’. Volgens Weizman is de multitude het model bij uitstek van het neoliberalisme. Hij zelf ziet meer in een heropleving van noties zoals ‘conflict’.
Weizman haalde ook hard uit naar zogenaamde ‘do good’-architecten die door het herbouwen van de beschadigde gebouwen of infrastructuur in de kampen de misdaden van het IDF toedekken. Door opnieuw orde te scheppen in de chaos, de rust te herstellen, zorgen deze ‘do-good’-architecten er indirect voor dat er nooit een totale opstand uitbreekt onder de slachtoffers. Tegenover deze humanitaire architecturale praktijken riep hij architecten op om, geconfronteerd met de huidige machinaties rond de ruimte, de rol van expert-getuige op zich te nemen. Dit wil zeggen, om als architect niet meteen ‘iets constructief te willen doen’, maar vanuit een ethisch gevoel van verontwaardiging je knowhow in te zetten om precieze getuigenis af te leggen van de strijd om en via ruimtelijke processen. Dat dit allesbehalve een impotente positie is, liet Weizman zien aan de hand van de Israëlische muur. Deze wringt zich in allerlei bochten onder druk van allerlei ‘zachte’ micro-acties van gemeenten, bewonersgroepen, mapping projecten of mensenrechtenorganisaties aan weerszijden van de muur.
Weizmans waarschuwing voor een fetisjering van de middelen of instrumenten voor verzet door architecten, moet ook toegepast worden op zijn eigen positie. Zijn getuigenis van vrij extreme vormen van architecturale oorlogvoering loopt het gevaar zélf als een fetisj te functioneren bij Nederlandse architecten die ver af staan van deze bewogen militaire conflicten. Weizmans conclusies en strategieën dienen ook te worden toegepast in de Nederlandse situatie. Rekening houdend met wat er in het kader van de Grote Verbouwing (de herstructureringsoperatie van naoorlogse woonwijken) plaats vindt - de socio-economische zuiveringen in Nederlandse probleembuurten - is ook hier een grote behoefte aan architecten die getuigenissen afleggen. Deze terugkoppeling van Weizmans werk op de Nederlandse situatie bleef op het Berlage Instituut helaas achterwege. Wat een gemiste kans was. Herkansing is mogelijk op de Biënnale.
References
Eyal Weizman hield zijn lezing Cumulative Radicalisation: Design in Conflict op 24 oktober op het Berlage Instituut Rotterdam
