Article

Euregionaal Pact zet iedereen in beweging: Jaap Modder spreekt de Euregio Maas-Rijn toe

BAVO


2009, Euregional Forum Newspaper

Bestuurlijk zwaargewicht Jaap Modder is onvolprezen ervaringsdeskundige op het vlak van regionaal management. Jaap Modder roept de Euregio Maas-Rijn op tot het maken van een bewustzijnsprong. Daadkrachtige bestuurders moeten het initiatief nemen: de hoofden in de Euregio zullen de juiste kant opkijken als een pact gesloten wordt tussen alle maatschappelijke

spelers die er toe doen. Het pact moet hun belangen samenbinden in een strategische win-win voor de Euregio Maas-Rijn door te werken aan concrete grensoverschrijdende projecten.

Het valse bewustzijn van de Euregio

In de Euregio Maas-Rijn loopt het bewustzijn achter op de feiten. Op het eerste gezicht bestaat de Euregio Maas-Rijn uit een aantal steden gelegen in verschillende naties die bovendien weinig met elkaar van doen hebben. Er lijkt weinig sprake van toenadering tussen de bewoners uit de verschillende deelregio’s (Belgisch Limburg, Nederlands Limburg, Regio Aachen, Provincie Luik) om ook echt als een hecht blok te handelen. Niettemin zal de oplettende waarnemer ontdekken dat de Euregio Maas-Rijn in haar dagelijks functioneren al langer dan vandaag als een volwaardige eenheid opereert. Er bestaat een voortdurende interactie en afstemming tussen de verschillende steden. Misschien minder op bestuurlijk niveau, maar vooral op het niveau van bewoners: zij overschrijden de grenzen voor allerhande activiteiten zoals werk, wonen, ontspanning en winkelen. Ook de actieradius van bedrijven stopt niet aan de grens, zeker niet als het gaat om het rekruteren van consumenten laat staan werknemers.

Hoewel de Euregionale realiteit beleefd wordt op lokaal niveau, is ze voor velen moeilijk te vertalen op een hoger niveau. De dagelijkse gebruikers van de Euregio Maas-Rijn hebben dan ook geen inzicht in het feit dat hun activiteiten deel uitmaken van een wereldwijde competitiestrijd tussen regio’s.

Gevaar: Euregio-cynisme

Niettemin moet de Euregio Maas-Rijn attent zijn voor deze bewustzijnsachterstand onder haar bewoners en gebruikers. Een verdere ontkenning van de Euregionale realiteit onder de bevolking kan fatale en verwoestende gevolgen hebben. Zeker als dit cynisme overslaat op de mensen die de dagelijkse leiding van de regio in handen hebben: politici, bestuurders en ondernemers. Als bestuurder van één van Nederlands topregio’s, de Stadsregio Arnhem-Nijmegen, merk ik elke dag hoe een globale oorlog uitgevochten wordt tussen regio’s over heel Europa en ver daarbuiten. Elke regio is er op uit om vitale groepen en mensen uit andere regio’s te verleiden – en zelfs te kapen indien nodig. Deze strijd winnen of verliezen, heeft voor regio’s verstrekkende gevolgen: het betekent een verdere gestage groei of het betekent onherroepelijk verval en krimp. Vandaag bevindt de Euregio Maas-Rijn zich bij de verliezers en het is gedoemd daar te blijven als het niet snel overgaat tot daadkrachtig Euregionaal handelen. Wat nodig is in de Euregio Maas-Rijn is een pragmatisch pact tussen alle maatschappelijke partijen rond een aantal strategische projecten .

Vijf minuten Euregionale moed

Het cynisme over de Euregional politieke instituties – zelfs onder de politici – laat onverlet dat hoe ‘zacht’ en ‘dun’ de werking van deze instituties ook is, ze niettemin de vitale bindende substantie vormen voor grensoverschrijdende samenwerking. Euregionale instituties faciliteren grensoverschrijdende initiatieven en produceren een gevoel van afhankelijkheid en verantwoordelijkheid tussen de deelregio’s. Betreurenswaardig is dat dit verantwoordelijkheidsgevoel onder politici in de Euregio Maas-Rijn vooral als een obstakel gezien wordt. Voor iedere Euregionaar is de smokkel van sigaretten en boter een normale, dagelijkse bezigheid. Grensoverschrijdend uitgaan, winkelen en studeren zijn natuurlijke fenomenen. Niettemin staat iedereen huiverig tegenover de institutionalisering van deze

praktijken en de politici nog wel in de eerste plaats – voornamelijk omwille van hun oude nationale belangen. Wat nodig is, is een bewustzijn onder alle partijen in de Euregio Maas-Rijn omtrent de noodzaak van een formele samenwerking: een pragmatisch pact rond strategische projecten zal de positie en het aanzien van alle maatschappelijke partners – sociaal, economisch, politiek – juist versterken binnen de oude nationale en provinciale context. De Euregio Maas-Rijn opereert al langer als een eenheid. Haar bewoners kunnen dit niet blijven ontkennen zonder verwoestende economische repercussies.

Euregio Maas-Rijn in het offensief

Juist het karakter van de Euregio Maas-Rijn als een regio in verval – economisch, maar vooral ook demografisch – biedt ongekende kansen. Het stelt de Euregio zelfs in staat om te dienen als een pilootproject voor Europa, een continent dat evenzeer te kampen heeft met economische stagnatie en demografische krimp. De bevolkingsafname creëert de nodige ruimte voor luxueuze woonprojecten en dat is precies waar de Euregio Maas-Rijn aan kan verdienen. Bovenal dwingt de economische stagnatie alle partijen om de violen te strijken en over te gaan tot een versnelde doorvoering van de ééngemaakte Euregionale markt – ongeacht eerdere reserves of cynisme onder de bevolking. Deze bewustwording vereist dat alle politieke, sociale en economische agenda’s uitgesproken en onderhandeld worden – op een pragmatische manier en op alle niveau’s. De richtinggevende vragen hierbij moeten zijn: ‘Wat is ons probleem?’, ‘Wie zijn onze partners?’, ‘Welke niche is onze sterkte?’, ‘Op welk niveau kunnen we samenwerken?’.

Jaap Modder sprak het Euregionaal Forum toe in het Glaspaleis in Heerlen op 14 Juni 2007

Gepubliceerd in De Klokkenluider #5, de gratis informatiekrant over brandende kwesties in de Euregio Maas-Rijn

Categories: Urban planning

Type: Article

Share: