05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
Architectuur vol van verlangen
‘Een klaagmuur? Neen bedankt. Klagen gebeurt hier al genoeg,’ reageerde een patiënte gevat tijdens een werkgroep rond het ontwerp van een masterplan voor het psychiatrisch centrum Caritas (Melle, bij Gent). Ze nam een slokje koffie en zei langs de neus weg meer te verlangen naar een ‘wensmuur’. De toon was gezet.
In het najaar 2014 zaten wij van BAVO met een artsen, directie, personeel én patiënten van het psychiatrisch centrum Caritas in Melle samen om na te denken over de ruimtelijke inrichting van de psychiatrische centrum van de toekomst. Tijdens een gesprek met patiënten in de afdeling voor dagactiviteiten was één van de vragen: wat te doen met het Sint-Jozef gebouw. De voorgenomen sloop van het statige gebouw waar eens patiënten werden verpleegd, zorgde voor heel wat wrevel en gemopper. De wensmuur was de aanleiding van een andere toekomstvisie.
Steeds meer stemmen gingen op om de ruïne van Sint Jozef nuttig te gebruiken als basis voor de geplande activiteitenzone. Het leek plots absurd om erfgoed uit 1908 af te breken en vervolgens te moeten nadenken over de vormgeving van een nieuwe activiteitenzone op dezelfde plek. Geholpen door vertraging in sloopwerken ten gevolge van asbestverwijdering kwam het bestuur terug op haar eerdere beslissing tot sloop.
We schreven een nieuw programma van eisen uit voor een monumentale buitenruimte. De verlangens die leefden onder de deelnemers aan de workshops vormden het uitgangspunt. In het programma van eisen werd een schets meegegeven waarin een deel van het gebouw bleef staan als ruïne en de ondergrondse watertank benut werd om een rietveld te creëren. Sint Jozef zou een locatie kunnen worden voor recepties en evengoed kunnen dienen als plek om te schuilen, te zitten, te roken, te paintballen, te dromen en nog veel meer.
In de aanbesteding stelden architecten De Vylder Vinck Tallieu (aDVVT) voor om het hele gebouw in de actuele staat van afbraak te bewaren en open te stellen voor eender wie. Op die manier kan het gebouw nog meer functioneren als een overschot aan buitenruimte in het hart van de psychiatrische campus. Het voorstel was onverwachts ambitieus, maar raakte een snaar. Het ontwerpvoorstel werd verder uitgewerkt in werkgroepen met artsen, directie, personeel én patiënten.
Alle vensteropeningen op het gelijkvloers werden omgevormd tot deuropeningen die het gebouw vanuit alle windrichtingen toegankelijk maakt. De benedenverdieping presenteert zich hierdoor als een verlengstuk van het gazon. De keldervloer werd open gemaakt en voorzien van een trap met tribune. Grind werd ook binnen gebruikt als ‘vloerbekleding’. Een eerste boom werd gepland net naast een open haardvuur.
Op de eerste en tweede verdieping zijn de oorspronkelijke slaapzalen terug vrij gemaakt en werd hier en daar de vloer weggesneden. Door de openingen heen priemt in de ene kamer de kruin van de boom en in de andere kamer een glazen serre. De ruimte is open voor eender wie, op eender welk moment, en voor eender welk doel. Om veiligheidsredenen is de toegang tot de verdiepingen voorlopig enkel opengesteld tijdens de dag.
Sint-Jozef is nu een complexe leegte met variërende mate van toegankelijkheid, daglicht, doorzicht, geslotenheid, geborgenheid, natuur, collectiviteit, etc. In de open ruimte zijn enkele glazen serres geplaatst. Hoewel er eerst de neiging was om elke plek in te vullen, werden uiteindelijk de serres leeg gelaten. Een belangrijke ingreep is ook de spiegeling van de veranda aan de achterzijde van het gebouw. Het gebouw verliest hierdoor haar voorzijde. In de nieuwe situatie vormt het gebouw een centrale plek in campus en legt het relaties met aanpalende gebouwen zoals Jericho (de huidige psychogeriatrische afdeling die in de toekomst zal fungeren als revalidatiecentrum) en Wasserij (een leegstaand gebouw dat in de toekomst een culturele invulling krijgt) waar het vroeger de rug naar keerde.
Zo ontstond een unieke situatie als startpunt van de grote verbouwing van het psychiatrisch centrum; het eerste gebouw dat opgeleverd wordt is een lege, ruïneuze constructie. Het was bovendien een programma waar niemand om gevraagd had en een gebouw dat in de geest van velen al afgebroken was. En toch vormt Sint-Jozef een pars pro toto van het psychiatrisch centrum van de toekomst. En wel om twee redenen.
In de eerste plaats is er de vraag naar tussenruimte. Het klassieke ziekenhuis is een verzameling van gebouwen met een specifieke invulling: beddenhuis, therapiehuis, werkhuis, etc. Tussen de gesloten gebouwen rest de patiënten weinig behalve een gapende leegte van gemillimeterd gazon. In deze benepen geografie kennen heel wat bezigheden geen plaats in het ziekenhuis. De monumentale buitenruimte kreeg de naam Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein om te benadrukken dat het geen leeg gebouw is, maar een ruimte van mogelijkheden.
In de tweede plaats is er de toekomst van het zorgerfgoed. Psychiatrische ziekenhuizen liggen traditioneel op afgelegen locaties. Het updaten van de eeuwenoude complexen kost een kapitaal, terwijl de markt geen interesse vertoond in de psychiatrische zorg. Lichtzinnige afbraak van het erfgoed loert hiermee altijd om de hoek. Het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein zorgt voor een tijdelijke fix door geen hypotheek te leggen op de toekomst. Het behoud van de lege constructie laat toe dat het gebouw in de toekomst een nieuwe invulling krijgt.
Gepubliceerd op ArchiNed
