05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
De eerste Brussels Urban Landscape Biennial is een feit. Ze wil bijdragen aan het ‘bewustzijn dat landschap een fundamenteel verbindend element is binnen de stedelijke setting’. Een kleine maar fijne tentoonstelling in Bozar vormt een prima aanzet.
In de expo ‘De uitvinding van het landschap: een verhalend onderzoek’ illustreert landschapsarchitect Bas Smets de geschiedenis van het landschap aan de hand van vijf kunstvormen. Elk onderdeel is samengesteld in samenwerking met co-curators: mensen uit gerenommeerde kunstinstellingen en universiteiten, maar ook filmregisseurs en… planningsdiensten.
Aan de hand van enkele ‘schilderijen’ toont de expo hoe het landschap in de schilderkunst stilaan naar de voorgrond treedt. In ‘Madonna met kind’ (1494), naar de hand van een leerling van Rogier van der Weijden, is door het venster een afgelegen landschap te zien, uitgevoerd in een geheel andere stijl. Vervolgens zien we in ‘Landschap met de rust tijdens de vlucht naar Egypte’ van Joachim Patinir (16de eeuw) hoe het religieuze thema een klein onderwerp wordt in een overweldigend landschap. Ten slotte zien we in ‘Winterlandschap met schaatsers en vogelknip’ (1565) van Pieter Bruegel de Oude dat het landschap, met alle kleinmenselijke bezigheden, het onderwerp wordt. Het schilderij gaat als zodanig functioneren als venster op de wereld.
Een aantal ‘prenten’ uit de Koninklijke Bibliotheek tonen hoe een fictieve weergave van de werkelijkheid opschuift naar een nauwgezette inventarisatie. Zo zien we enkele prenten met eerder surrealistische voorstellingen van Brugge in berglandschap (Sebastian Münster, 1550-1572) en ‘Leo Belgicus’ (1586-1588), waarin de Nederlanden figureren als klauwende leeuw. Het is pas met de kaart van Brussel (1558-1975), naar de hand van Jacob Van Deventer, dat de cartografie verschijnt als precies en nuttig gebruiksinstrument.
De verandering van het landschap doorheen de laatste eeuw wordt getoond via de ‘fotografie’. In 1980 ondernam Georges Charlier een eigenzinnig werk, waarin hij beelden uit de fotografische atlas ‘Les aspects de la végétation en Belgique’ (opgesteld tussen 1908 en 1912) opnieuw fotografeerde vanuit min of meer hetzelfde standpunt. Charliers oefening werd hernomen door Jan Kempenaers in 2004 en door Michiel De Cleene in 2014. Opvallend is dat Charlier vooral gemotiveerd was door de verschraling van biodiversiteit en Kempenaers/De Cleene de opdracht kregen (vanuit het VAi) om het veranderende landschap in beeld te brengen.
In de ‘film’ wordt het mogelijk om de tijdsdimensie van het landschap in één beeld te vatten. Opvallend zijn de filmbeelden met dezelfde provinciale weg als onderwerp. Regisseur Michaël R. Roskam toont aan de hand van zijn kortfilm ‘Carlo’ de registratie van het wuiven van bomen en voorbijvliegende vogels binnen een statisch frame. In een bewegend beeld uit ‘Eldorado’ van regisseur Bouli Lanners wordt een voorbijrazende auto gevolgd tegen de achtergrond van een verstild landschap.
De aap komt uit de mouw in het thema ‘landschapsarchitectuur’. We zien een ontwerpend onderzoek opgemaakt door Bureau Bas Smets in opdracht van de Vlaams Bouwmeester, de Brussels Bouwmeester en nog enkele andere ‘regionale’ planningsdiensten. In een vijftal kaarten wordt het stedelijke landschap van Brussel geanalyseerd als een “substratum dat de vorm van de stad dwingend bepaalt”.
Op het eerste gezicht wordt hiermee niets nieuws verteld. Uiteraard vormt de Zennevallei een hoofdstructuur in de stadsontwikkeling van Brussel – dat is heel duidelijk bij de Noord-Zuid- spoorverbinding. Maar Bas Smets gaat verder en registreert nauwgezet het regionale netwerk van secundaire beken en valleien, met onder meer de Maalbeek, Molenbeek en Woluwe. De fijnmazige hydrografische structuur maakt het mogelijk om Brussel als een geheel te denken. Water moet opgevangen worden in de valleien, nog voor het via de Zenne afgevoerd wordt naar de Schelde.
Belangrijker is de schaalsprong die genomen wordt in het ontwerpend onderzoek van Smets. Landschapsarchitectuur in Brussel is bekend met de inrichting van parken (met onder anderen Victor Besme in de 19de eeuw) en private tuinen (zie René Pechère in de 20ste eeuw). In tegenstelling hiermee presenteert het werk in Bozar het stadslandschap als nieuw narratief om de Brusselse stadsontwikkeling in samenhang te denken. Misschien ligt hier wel het grootste politieke voordeel van het landschap. Brussel wordt vandaag immers nog steeds bestuurd door 19 burgemeesters, wier macht vaak groter lijkt dan de gewestelijke ministers. Smets’ plannen houden uitdrukkelijk geen rekening met de administratieve grenzen van lokale besturen. Ook lijkt de zwart-witte tekening de apolitieke waarheid van het landschap te onderstrepen – in contrast met het eeuwige gesteggel over rood-groen-blauwe kleurtjes op de gewestelijke bestemmingsplannen.
Het gebruik van het landschap als apolitiek beleidsinstrument is niet onproblematisch. Dat werd duidelijk in de inaugurale lezing, waarin Smets ietwat opportunistisch een aantal eigen projecten in Brussel, zoals het Tour & Taxis Park (BBS185), naar voren schoof als steunpilaar van een duurzaam en veerkrachtig stadslandschap. Opvallend genoeg bleef de functie van het Tour & Taxis Park binnen de megalomane bouwplannen onbesproken. Geen woord over de samenlevingsproblemen in de omliggende buurten. Niets over de plannen van projectontwikkelaar Extensa om het publieke park te reserveren voor de nieuwe bewoners. Geen woord over ParckFarm – nochtans lopen de twee parken naadloos in elkaar over.
“Geduld is een deugd in de landschapsarchitectuur”, zei Smets tijdens de lezing. Naïviteit vormt wellicht een tweede schone deugd. In de presentatie van het Brusselse landschap als “een soort autonoom metabolisme” verdwijnen twee andere substraten waarop een samenleving gebouwd wordt: de economische en sociologische realiteit. Dat het stadslandschap een transhistorische eenheid is die de juiste technische knowhow vereist, mag dan wel waar zijn, maar de fundamentele vraag is wie het landschap uitbouwt, en om wat te bereiken. In de ogen van de landschapsarchitect lijkt het gemakkelijker om de 19 gemeenten van Brussel te laten samenwerken dan de drie ecologieën van Felix Guattari – natuur, samenleving, individu – in samenhang te denken.
Gepubliceerd op A+ Architecture in Belgium
