Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.

Ingebedde architecten
Het Nederlands paviljoen is in blauw gehuld. Het is VN-blauw, maar ook een beetje het blauw van de Touareg, een nomadisch volk dat leeft in de Sahara en Sahel. Hiermee sluit curator Malkit Shoshan naadloos aan bij het centrale biënnale-thema ‘Reporting from the front’. De hyper-architectuur waarmee de Super Dutch generatie zo graag uitpakt, lijkt alweer iets voor de geschiedenisboekjes. Kamp Castor in Gao (Mali) zal je niet terugvinden het Architectuurjaarboek, maar is wel voorpost van het Nederlandse front.
Een studie naar de architectuur van het militaire kamp als middel van vrede is meer dan urgent. Een vredesmissie is deel van het maatschappelijk onbewuste: af en toe uiten we massaal verontwaardiging bij fout gelopen situaties, maar voor het overige vertrouwen we blindelings op het goede werk van onze jongens en meisjes ver weg van huis. Het ontwerp van het militaire kamp is ook als professionele aangelegenheid een grote onbekende. De opbouw van een kamp is in grote geheimhouding gehuld, is voortdurend aan verandering onderhevig en verdwijnt even snel als het opgetrokken wordt.
De tentoonstelling BLUE in het Nederlandse paviljoen heeft een opmerkelijke collectie informatie en objecten bij elkaar gebracht, waarbij naast statistieken en kaartmateriaal vooral onbenulligheden als een zandbak en kaasschaaf opvallen. De kaasschaaf lijkt een surrealistische toevoeging was het niet dat dergelijke trivialiteit blijkbaar onlosmakelijk verbonden is met het kampleven. Arnon Grunberg geeft hiervoor de hint: ‘De wereld mag ruiken naar een slachthuis, maar het super-kamp rook naar kaas’. De zandbak linkt een studiereis van Aldo van Eyck naar Afrika met basisscholen in Nederland.
Voorbij de kaasschaaf zet de tentoonstelling de schijnwerpers op de bizarre realiteit van wat Lieven De Cauter de ‘infra-architectuur’ genoemd heeft. De anonieme, tijdelijke architectuur van het industriële militaire complex is de fundamentele drager van de VN-vredesmissies. Hierbinnen signaleert curator Malkit Shoshan een tekortkoming op vlak van duurzaamheid. De curator hoopt het ontwerp in te zetten als middel voor een nalatenschap (‘design for legacy’) die verder reikt dan de militaire operatie. Zo wordt de vraag gesteld of de bouw van een militair kamp gezien kan worden als een gesloten ecologische cirkel. Hierbij is ontwerp de ontbrekende schakel. De curator spreekt over ‘Adding the fourth D – Defense, Diplomacy, Development, Design.’
De formule die naar voren geschoven wordt is: ‘Foreign waste, local resource’. Shoshan zet vier concrete stappen uit – Uitwisseling, Interface, Gedeelde ruimte, Post-missie – en gaat vervolgens aan de slag met militaire ingenieurs, diplomaten, economen, kunstenaars en andere raadgevers. De tentoonstelling legt het voorlopige dossier op tafel, de catalogus biedt uitgekiende vluchtlijnen. Econoom Joël van der Beek schets een speculatief financieel en socio-economisch model voor de evaluatie en versterking van vredesmissies. Erella Grassiani biedt een antropologisch perspectief in de hoop beter aan te sluiten op de dromen en verlangens van lokale volkeren. En Debra Solomon ziet de toekomst in ‘food security’ met een ‘Deeply Green Urban Agriculture’.
Merkwaardig aan de tentoonstelling BLUE is de inzet van een terminologie en ideologie die tegenwoordig vooral wordt toegepast in speelse stedelijke praktijken met vrolijke buurtbewoners in gedeelde moestuinen. We krijgen te horen dat ook Kamp Castor méér is dan louter een functie van een machine van oorlog en vrede, het kan ook een (nog) hoger doel dienen. Het super-kamp kan voor hetzelfde geld functioneren als een prima katalysator voor de ontwikkeling van de Derde Wereld. Duurzaam oorlogsvoeren wordt in de nabije toekomst mogelijk.
Tijdens de opening van de architectuurbiënnale Venetië waren heel wat cynische opmerkingen te horen van met name aanwezigen die toch wel problemen hadden dat Commandant der Strijdkrachten Generaal Tom Middendorp in vol ornaat en met groot gevolg het paviljoen feestelijk opende. Dit gebeurt immers net in een periode dat Defensie politiek in zwaar weer zit omwille van bezuinigingen, en het debacle in Srebrenica ligt 21 jaar na dato nog steeds vers in het geheugen. De architectuurbiënnale leek gekaapt door Defensie om de vredesmissies een artistiek gezicht te geven en te tonen dat de architectuur van het kamp ook schoonheid in zich draagt. (Zelfs Arnon Grunberg moest bekennen dat een tank bijna even mooi is als een goedgeschreven novelle – hij was tot tweemaal toe embedded in het Nederlandse leger op vredesmissie in Afghanistan.)
Opportunisme is niet het alleenrecht van militairen, maar ook eigen aan de architectuur. Met BLUE lijkt Het Nieuwe Instituut een perspectief te openen voor ‘embedded architects’. In het voorwoord van de catalogus beschrijft directeur Guus Beumer een beleidswissel bij Cultuur waarbij de architectuurpraktijk gevat wordt in een ‘Club Sandwich’ van experiment, economie én urgentie. Of anders gezegd: de algemene crisis in Nederland treft de architectuurpraktijk hard en drijft architecten om hun creatieve industrie uit te breiden met een (nog meer) sociaal bewustzijn.