05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
Toiletemmers in Werelderfgoed
project: OPPOSITIONAL ARCHITECTURE
date: 04/06/2016
author: BAVO
source: De Standaard
status: article
Door de nu al vijf weken durende cipierstaking in de gevangenissen in Wallonië en Brussel is de gevangenisopstand van Merksplas (DS 9 mei) wat in de vergetelheid geraakt. Nochtans blijft de gevangenisbrand daar tot vandaag nazinderen. De intensiteit en omvang waren zonder voorgaande: tientallen cellen zijn maanden onbruikbaar, de keuken is vernield. De impact was navenant. Het kernkabinet had welgeteld één week nodig om – net voor het pinksterweekend – het Masterplan III goed te keuren, inclusief de renovatie van de gevangenis in Merksplas.
De ontkoppeling van deze twee gelijktijdige gebeurtenissen is merkwaardig. ‘De opstand in Merksplas heeft niets te maken met de staking van cipiers in Wallonië en Brussel’, stelde het kabinet van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) iedereen gerust. Dat valt sterk te betwijfelen. De gelijktijdige acties van personeel en gedetineerden zijn symptoom van een structurele onvrede in de gevangeniswereld.
Oude wijn in nieuwe zakken
Overhaast nieuwe gevangenissen bouwen heeft niets veranderd aan de aftandse staat van de gevangeniscomplexen die nog steeds in gebruik zijn. Bovendien zijn de nieuwe gevangenissen van Beveren, Leuze-en-Hainaut, Marche-en-Famenne, Dendermonde en Haren (de laatste twee zitten in de pijplijn) veel ouder dan men wil geloven. Een douche in de cel is een relatieve luxe. Als we uitzoomen, dan zien we identieke kopieën van de uitgespuwde 19de-eeuwse complexen in pakweg Vorst en Lantin.
Het is absurd om het wassen en plassen van gedetineerden te humaniseren binnen een strafmodel dat haaks staat op wat wij vandaag als menselijk ervaren. Als je gevoeg doen op een emmer uit de tijd is, is het dan niet even voorbijgestreefd om een persoon tot bezinning te willen brengen door hem eenzaam op te sluiten in een delinquent milieu? De straf ligt in de vrijheidsberoving, maar ondertussen wordt een gedetineerde ook beroofd van de toegang tot goederen en diensten, menselijke affectie, individuele ontplooiing en nog veel meer.
De leefomstandigheden van gedetineerden en de arbeidsomstandigheden van het personeel hebben alles met elkaar te maken. De stakingseis van het gevangenispersoneel betreft weliswaar de eigen financiële belangen, maar reflecteert uiteindelijk de verstikkende arbeidsomstandigheden in de gevangenis. De nieuwbouwoperatie heeft ook voor het personeel weinig nieuws gebracht, behalve iets minder werkdruk door de douche in de cel te plaatsen. In een dergelijk klimaat geldt de aloude wijsheid: een kleine vonk kan de hele prairie doen ontbranden.
Poreuze gevangenis
Een tweede terugkerend element in de berichtgeving van de gevangenisopstand in Merksplas was de vingerwijzing naar de ouderdom van de site. De vraag is of de correlatie volledig terecht is. De kolonie van Merksplas mag dan al in 1824 gebouwd zijn onder de Hollandse Bezetting om landlopers en bedelaars aan het werk te zetten en een job aan te leren, ze toont meer vernieuwing dan alle nieuwe gevangenissen samen. Door de eeuwen heen zijn landlopers en later ook gedetineerden in de ‘Weldadigheidskolonie’ aan het werk gezet in allerhande nijverheid en landbouwactiviteiten.
Het probleem is dat de geschiedenis van Merksplas nogal selectief gelezen wordt. Het is een poëtisch toeval dat de opstand uitbrak op het moment dat Merksplas Kolonie op het punt staat erkend te worden als Unesco-werelderfgoed – samen met Wortel Kolonie en vier zusterkolonies in Nederland. Tot nu toe zijn de gevangenissen van Merkplas en Wortel witte vlekken gebleven in de visieontwikkeling over de toekomst van de kolonies. Erfgoeddiensten hebben geen grip op de ruimte binnen de muren en in omgekeerde richting is er bij Justitie geen enkele aandacht voor wat zich buiten de muren afspeelt.
Gedetineerden en geïnterneerden worden vandaag op een hoopje geveegd binnen één perimeter die plompverloren door historische dreven, bouwsels en zichten snijdt. De huidige gevangenis vormt een vreemd lichaam binnen de historische kolonie. De breuk met het verleden is immens. Kolonies waren poreuze entiteiten die personen weliswaar van de bewegingsvrijheid beroofden, maar tegelijk relatieve vrijheden schonken. Tewerkstelling gebeurde indertijd op de landerijen, in het bosbeheer, op de boerderij of in de ateliers.
De kolonies vormen een utopisch, maar concreet beeld van een poreus gevangenisdorp met kleine, streng beveiligde cellulaire complexen binnen een weids landschap. Gedetineerden werken en ontspannen in een weefsel van landerijen en werkplaatsen. In een poreus gevangenisdorp worden familie, buurtbewoners en vrijwilligers gastvrij ontvangen in een bezoekerscentrum met boerderij, speeltuin, wandelpaden, sportvelden, culturele infrastructuur, kapel en wat nog allemaal meer.
De vraag is of FOD Justitie uit de eigen geschiedenis wil leren in het bouwen van een humane gevangenis voor de toekomst.
(Gepubliceerd in De Standaard, 3 Juni 2016, pp. 38-39)
