05/03/2018 - article
Architectuur in naam van de vader
Projects
|
Show all
News
|
Show all
22/12/2017
Uplace of Shopping K? Nee, bedankt
Artikel over de architectuur van een vals dilemma rond winkelcentra
18/12/2017
Dood van een dienstverlener
Column over het bouwen als olifant in de kamer van de architectuurcultuur.
06/12/2017
Het belachelijk sublieme in de Vlaamse architectuur
Artikel over humor als het teken van kritische afstand in de architectuur
17/10/2017
Verslaafd aan architectuur
Een artikel over de betekenis van de Biertempel discussie voor de architectuurcultuur in België
05/10/2017
Wafels, bier en architectuur
Een artikel naar aanleiding van de herbestemming van de Beurs in Brussel tot biertempel naar ontwerp van Robbrecht & Daem Architecten.
03/08/2017
Zorg dragen voor architectuur
Artikel over gebruik en postproductie in de architectuur naar aanleiding van het Jozef Plein in PC Cartias (Melle).
18/03/2017
Sprak er iemand over healing environment ?
Lees hier over de bijdrage van Charles Jencks en de postmoderne architectuur aan de ontmanteling van de kliniek.
22/02/2017
Pic Nic Architectuur
Een retroactief manifest voor Pic Nic the Streets als bijdrage aan de architectuurcultuur in België. > Version Française > English Version
13/02/2017
Wraak op de commons
Een artikel over het nakende einde voor Agrocité en de toekomst voor architectuur onder zelfbeheer.
03/02/2017
Architectuur van de schaamteplek
Wie grip wil krijgen op de problemen van in psychiatrische ziekenhuizen, begint bij het ontwerp van de isolatiekamer.
22/12/2016
Van Utopia naar Wuustwezel
Er zijn weinig termen die zo’n beladen betekenis hebben in de architectuurgeschiedenis als utopie. Version Français
21/12/2016
Relational Architecture
Read about the production proces of the Kanunnik Petrus Jozef Triest Square in the Psychiatric Centre Caritas, Melle. Article in Dutch / English / French
12/12/2016
Hoeveel samenwerking kan architectuur verdragen?
Artikel over de tentoonstelling 'Ensembles. Architectuur en Ambachtschap' in deSingel en Vlaams Architectuurinstituut.
15/10/2016
Bouwstenen voor het psychiatrisch centrum van de toekomst
Lees meer over de visieontwikkeling rond het psychiatrisch centrum van de toekomst gepubliceerd in Psyche.
03/10/2016
Eco-politiek in Brussel: Bas Smets en de Brussels Urban Landscape Biennial
Artikel over het nut en nadeel van landschapsarchitectuur als instrument voor regionale ontwikkeling in Brussel.
28/09/2016
Architectuur vol van verlangen
Artikel naar aanleiding van de opening van het Kanunnik Petrus Jozef Triest Plein in Melle.
26/09/2016
(Re)Politicize!
Proud to present the A+261 issue on architecture and politics - Dutch and French edition.
21/09/2016
Architectuur met schaduw
De 20ste eeuw baarde vele duivelspacten tussen architectuur en politiek. Opvallend genoeg wordt de architectuur van het Italiaanse fascisme tot op vandaag geprezen omwille van haar abstracte vormentaal. Dergelijke rehabilitatie is de architectuur van het Derde Rijk nooit te beurt gevallen. België heeft zo zijn eigen kleine trauma in de relatie met de politiek.
07/06/2016
Vakmannen aan het front
Een recensie over de bijdrage van Bravoure in de Architectuurbiennale van Venetie.
04/06/2016
Toiletemmers in Werelderfgoed
Er is iets curieus met de inrichting van de gevangenis van Merksplas, waar enkele weken geleden een opstand uitbrak. De geschiedenis van de site reflecteert een utopisch beeld van de gevangenis van de toekomst, de manier waarop omgegaan wordt met die geschiedenis symboliseert dan weer de gemiste kansen.
04/12/2015
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. De juiste vraag is niet of aanvankelijke bezorgheid terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
28/10/2015
Het penitentiair verdriet van België
In de bouw van het gevangenisdorp Haren vormen de lokale en regionale overheid samen front met de actiegroepen tegen de federale overheid - of toch niet? Hoe kunnen we de knoop tussen activisme en politiek ontwarren?
23/10/2015
Een psychiatrisch centrum bouwen we samen
Ook architectuur heeft zijn plaats op de Vlaamse Hersteldagen. Doe mee op 18 november in de Vooruit.
01/09/2015
Eindelijk een kennisplatform voor humane gevangenisarchitectuur
De website www.prisongear.be presenteert het onderzoek naar een humane gevangenisarchitectuur.
07/04/2015
Ontmanteling van de psychiatrische kliniek
Lees de gevalstudies over zorgarchitectuur in Vlaanderen gepubliceerd in Psyche
22/10/2014
Een sterke leefomgeving begint met ruimteregie
Wat deelt een onafgewerkte verkeersinfrastructuur in Godsheide, een vervallen vierkantshoeve in Grote Spouwen, een gesloten mijnkatedraal in de Eisdense Tuiwijk en een geplande gevangenis op Domein Riegersvliet?
21/08/2014
Wie is er bang van het Bouwmeestercollege?
Iedereen lijkt het roerend eens dat de Vlaamse architectuur zonder de Bouwmeester overgeleverd is aan de wetten van de markt en de willekeur van het politieke bedrijf. Lees de opinie 'De Bouwmeester en de onheilsprofeten'.
20/12/2013
A humane prison is coming to your neighbourhood
As part of the Conflict & Design Triennial the knowledge platform Prison Gear presents design studies that pave the way for a humane prison in Leopoldsburg, Belgium.
16/12/2013
Een humane gevangenis komt naar je toe
Als onderdeel van de Conflict & Design Triënnale presenteert Prison Gear twee visieontwerpen voor de toekomstige gevangenis op het militaire domein Reigersvliet in Leopoldsburg.
09/10/2013
Limburg City / Stad Limburg
Read the memorandum of the Limburg Europa Workshop / Lees de projectnota van Atelier Limburg Europa
15/09/2013
The dismantling of the psychiatric clinic
Read the case studies on care architecture in Flanders
21/08/2013
Wat is ontwerpend onderzoek?
Drie vragen over ontwerpend onderzoek, drie antwoorden vanuit de Noorderkempen.
10/04/2013
Heeft een gemeenplaats ook een gemene waarde ?
Commentaarstuk bij het Architectuurboek n° 10: Radicale Gemeenplaatsen - Europese architectuur uit Vlaanderen
03/02/2013
Is onzichtbare psychiatrische zorg mogelijk?
Review van de opstart Pilootprojecten Zorg door de Vlaams Bouwmeester
06/11/2012
Limburg heeft ambitie / Limburg has ambition
Presentatie van de Startnota Provinciaal Bouwmeester Limburg / Presentation Initial Memo Limburg Government Architect
12/10/2012
Hoeveel vernieuwing kan de gevangenis verdragen ?
Lees hoe de modernisatie van de gevangenisarchitectuur in handen van Stéphane Beel begon en eindige bij het Ducpétiaux-model.
11/04/2012
Sociaal-realisme of zelfcensuur
Met Jonas Staal schreef BAVO een pleidooi voor een nieuw sociaal-realisme in de kunst. Sociaal-realisme is broodnodig in het tijdperk van de hysterische reproductie.
21/02/2012
Nu ook een schreeuw om architectuur!
Niet occupy-en, maar de gevestigde orde verleiden om in crisistijden te investeren in leuke projecten. Lees hier meer over de Studio for Unsollicited Architecture.
21/11/2011
Waarom kunstenaars niet fascistisch genoeg zijn
Lees het artikel in het decembernummer van Rekto:Verso.
29/08/2011
Artist Participation in South Africa
The international PR campaign to showcase Rotterdam's robust policy on artist participation is now also tapping into the emerging African art markets.
17/06/2011
Denkverbod op liberale kunst
Column over de stellingenoorlog naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen in de cultuursector.
07/06/2011
Maak liberaal kunstbeleid liberaal
Lees BAVO's advies aan staatssecretaris Zijlstra met betrekking tot de noodgedwongen keuzen die de cultuursector in Nederland te wachten staat.
18/03/2011
International promotion campaign of the Office for Artist Participation kicks off
The City of Edinburgh will be the first to host an international promotion event of Rotterdam's innovative cultural policies for enforcing the participation of artists in heightening a city's competitiveness and securing social peace on the local level.
28/02/2011
Culture and Contestation
The essay 'Neo-Liberalism with Dutch Characteristics: The Big Fix-Up of the Netherlands and the Practice of Embedded Cultural Activism' is published in the book volume 'Culture and Contestation in the New Century'.
19/01/2011
Art and Activism
BAVO's essay 'Artists... one more effort to be really political!' is published in the volume 'Art and Activism in the age of Globalisation'.
20/10/2010
Boek verschenen: Too Active To Act
Het boek biedt een kritische analyse van de maatschappelijke betrokkenheid van culturele actoren in Nederland in de afgelopen tien jaar.
Events
|
Show all
01/02/2018
Commoning the Clinic
Read more about the Kanunnik Triest Square (designed by architects De Vylder Vinck Taillieu) in the Caritas psychiatric centre (Melle) and how it results from a participative process with psychiatrists, managers, staff, and patients.
.jpg)
.jpg)
FPC Gent: geen markt, geen gevangenis
project: OPPOSITIONAL ARCHITECTURE
date: 04/12/2015
author: BAVO
source: administrator
status: article
De opening van het Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent zorgt na één jaar werking voor een grote opluchting - zelfs bij voormalige critici. Rechter Henri Heimans, voorzitter van de Commissie Bescherming Maatschappij in Gent, uitte tijdens de planfase meermaals in de media zijn ongerustheid over de privatisering van het FPC én het uniforme beveiligingsregime. De Koppen reportage ‘Weg van de waanzin’ (25/11/2015) suggereert dat de ‘aanvankelijke argwaan’ van de rechter voorbarig bleek.
De juiste vraag is niet of de aanvankelijke argwaan terecht was, maar wel of de opluchting niet een beetje voorbarig is?
Is verontwaardiging niet beter op zijn plaats? Een lege, witgeschilderde kamer en een toegewijde dramatherapeut blijkt genoeg om een genezingsproces (gedeeltelijk) op gang te trekken. Om nog maar te zwijgen over de aandoenlijke eenvoud van de mini-moestuintjes, het uitlaten van de hond, de parkiet op kamer en het dragen van eigen kleren. Hoe moeilijk kan het zijn om ook in de gevangenis dergelijke minimale voorzieningen te treffen?
Opluchting dreigt ons bovendien te verblinden. Iedereen is het erover eens dat de opening van het FPC een goede zaak is zolang de gevangenis het enige alternatief is. De opluchting die wij met zijn allen voelen, neemt niet weg dat er weldegelijk interne kritiek geuit wordt op de ruimtelijke infrastructuur van het FPC en interne twijfel heerst over het handelen binnen een zorgbedrijf. Met andere woorden: de twee aanvankelijke vragen van rechter Henri Heimans zijn nog steeds niet opgelost en dus bijzonder actueel.
Patiënt of klant
De eerste vraag is wat er na één jaar overblijft van de kritiek op de private uitbating door cateringbedrijf Sodexo i.s.m. de Nederlandse zorggroep Parnassia en de kliniek De Kijvelanden. In de planningsfase heerste bij vele critici de angst dat het belang van de goede verzorging – gericht op uitstroom van patiënten – niet te combineren valt met de belangen van de markt – waarbij de patiënt verschijnt als lucratief product.
Het FPC laat de traditionele kritiek op het marktdenken van zich afglijden – zo blijkt. Het zorgbedrijf heeft immers geen enkel belang om patiënten langer dan nodig aan zich te binden. De lange wachtrij van forensisch psychiatrische patiënten in de gevangenis maakt immers dat het FPC al zeker is om de volgende jaren op volle capaciteit te draaien. De vraag is wel wat er zal gebeuren als krimp optreedt in de markt van forensische psychiatrie?
De kritiek op de vermarkting van de forensische psychiatrie moeten we op een ander niveau situeren. Een reëel gevaar is de transformatie van de patiëntrelatie tot een doordeweekse consumentenrelatie. Hier ligt het FPC als zorgbedrijf in de knoop met zichzelf. Zo deed het zorgbedrijf reeds aangifte bij de lokale politie na een uit de hand gelopen situatie in de separatieruimte. Als goede werkgever aanvaardt het FPC immers geen agressie jegens haar werknemers.
De aangifte van het handgemeen bij de lokale politie is minder onschuldig als het lijkt. Het zorgbedrijf vergat dat het behalve een bedrijf ook een therapeutische setting is waarbinnen agressie in principe deel is van de behandeling. Bovendien is de vraag hoe we iemand die ontoerekeningsvatbaar verklaard is en daarom gedwongen onderworpen wordt aan therapie in een gesloten ziekenhuis nu plots verantwoordelijk gesteld wordt voor zijn daden.
Weg van de gevangenis?
De tweede vraag is wat er overblijft van de kritiek op de ruimtelijke infrastructuur die weinig verschilt van een… gevangenis. De moderne uitstraling kan de copy-paste van cellulaire gangen binnen een uniform beveiligingsregime en op een afgelegen locatie niet verbergen. Het gebouw werd ontworpen nog vóór de exploitant op het toneel verscheen. Bij gebrek aan een concrete zorgvisie werd een gevangenisbestek bijgestuurd. Critici vreesden dat een psychiatrische instelling dat heel veel gelijkenissen vertoont met een gevangenis zich onvermijdelijk zal gedragen als gevangenis.
Deze kritiek wordt vandaag bevestigd vanuit de werking. Zo blijkt een leefkamer met kookeiland te beperkt om zelfstandige leefgroepen uit te bouwen. Twee kookplaten zijn lang niet genoeg om te koken voor een tiental personen. Belangrijker is dat het dagelijkse leven hierdoor – net als in de gevangenis – bepaald wordt door de beweging doorheen lange gangen van de cel naar de therapie-, arbeids- en ontspanningslokalen en terug. Een badgesysteem regelt weliswaar het zelfstandig verkeer, maar eenmaal voorbij de gesloten deur van de leefgroep blijven er weinig opties over.
Ook is er interne kritiek op de beperkte buitenruimte. Het groene gras is een verademing in vergelijking met de kale betonvlaktes in de gevangenis, maar siert vooral in de gemiste kansen. De tuin is niet rechtstreeks toegankelijk vanuit de leefgroep. De tuin is niet gecompartimenteerd waardoor ongewenste contacten tussen patiënten moeilijk te voorkomen zijn. De moestuinbakken zijn een schraal afkooksel van de boerderij met kleinvee die bij de visievorming vooropgesteld was. En tenslotte zijn er geen buitensportvelden. Kortom, de groene buitenruimte is mooi om naar te kijken en dat is contradictorisch met de ambitie om patiënten uit de cel te lokken.
Nieuwe locaties, nieuwe kansen?
De uitdaging is om na de opluchting terug met de beide voeten op de grond te komen. Dat het FPC Gent al bij al beter uitpakt dan verwacht, maakt het nog geen ideaaltype voor toekomstige bouwprojecten. De bouw van het FPC Antwerpen is in volle gang en geniet het voordeel van de twijfel. In de aankondiging van een FPC Aalst liggen nog alle opties open. Of zal de geschiedenis zich herhalen in Aalst?
